Merhaba! Bugün biraz meraklı, biraz okurla sohbet eder gibi — ama her şeyden önce saygı ve açıklıkla — Biseksüellik üzerine düşündürücü ve verilerle desteklenen bir yazı yazacağım. Çünkü “Biseksüellik bilimsel mi?” sorusu – pek çok insan için hem merak hem de kafa karışıklığı kaynağı. Gelin, bilimsel araştırmalar, gerçek yaşam hikâyeleri ve bazı sayılar eşliğinde bu konuyu birlikte inceleyelim.
Biseksüellik Nedir?
Biseksüellik; bir kişinin hem kendi cinsiyetine hem de farklı cinsiyete karşı romantik veya cinsel çekim hissedebilme kapasitesidir. ([Bridolog][1]) Bu tanım, biseksüelliği yalnızca fiziksel değil, duygusal ve romantik boyutlarıyla da kapsıyor. Yani bir birey hem erkeklere hem kadınlara; ya da cinsiyet spektrumundaki başka kimliklere zamanla değişebilen yoğunluklarda çekim hissedebilir. ([Bridolog][1])
Bu perspektifle bakıldığında, biseksüellik “öğrenilmiş bir şey” ya da “geçici bir merak” değil — yönelim spektrumunun içinde yer alan gerçek, doğal bir kimlik olarak değerlendiriliyor.
Bilim Ne Diyor? — Biyoloji, Genetik, Gelişim
Cinsel yönelimin temellerine dair bilim, karmaşık ve çok boyutlu bir gerçeklik olduğunu gösteriyor. Genetik, hormonal, gelişimsel ve çevresel etkenlerin birleşimi; bireylerin heteroseksüel, homoseksüel, biseksüel ya da aseksüel olmasını şekillendirebilir. ([Vikipedi][2])
Yapılan araştırmalar, insan cinselliğinin sıklıkla bir spektrum üzerinde işlediğini — katı kutular yerine kaygan bir aralığın var olduğunu — ortaya koyuyor. ([ScienceDirect][3]) Örneğin, Kinsey Ölçeği bu sürekli değişim ve çeşitlilik modelini tanımlayan ilk önemli araçlardan biridir. ([Vikipedi][4])
Daha yakın zamanda, erkeklerde biseksüel yönelimin varlığını destekleyen ampirik bulgular artmıştır. ([JSTOR][5]) Ayrıca, biseksüelliğin yalnızca “geçici bir faz” olmadığı; uzun dönemli, istikrarlı bir yönelim olduğu yönünde güçlü kanıtlar vardır. ([Identiversity][6])
Ancak bilim hâlâ “kesin neden” konusunda uzlaşmış değil: tek bir gen, tek bir hormonal durum ya da tek bir çevresel faktör biseksüelliği açıklamıyor. Bunun yerine “biyolojik + genetik + çevresel + gelişimsel” bileşenlerin birarada etkileşim içinde olması muhtemel görülüyor. ([Vikipedi][2])
Gerçek Hikâyeler: Biseksüellik Gerçek İnsan Hayatında Nasıl Görünüyor?
Düşünün: Üniversitede tanıştığınız bir arkadaşınız — ertesi yıl başka bir yaşadığınız şehirde çıkan biri. Sizi hem erkeklere hem kadınlara karşı çekim duyduğunu anlatıyor. Ya da geçmişte heteroseksüel olduğunu düşündüğü bir kişi, yıllar içinde hem erkek hem kadınlarla duygusal bağ kurduğunu itiraf ediyor.
İşte bu tür hikâyeler — bilimsel verilerle birleştiğinde — biseksüelliğin yalnızca “kuramsal bir kavram” değil, gerçek insanların yaşamındaki somut bir yönelim olduğunu gösteriyor.
Üstelik bu bireylerin bir kısmı kendilerini uzun yıllar boyunca “kendilerinden emin değilmiş” hissedebilmiş; bazıları ise baskılar yüzünden kimliklerini gizlemek zorunda kalmış. Ama kimliğini kabul edenler, yalnızca “bir aşama” değil, ömür boyu süren bir yönelim olduğunu söylüyor — bu da bilimsel bulguların öne sürdüğü istikrara denk düşüyor.
Bu bağlamda, biseksüel bireylerin hayatları, aşkları, ilişkileri; tüm bu gerçek deneyimler, biseksüelliğin soyut bir teori değil, yaşayan bir gerçeklik olduğunu kanıtlıyor.
Neden Hâlâ Tartışılıyor? — Ön Yargılar, Bilimsel Zorluklar ve Biphobia
Ne var ki, biseksüellik hâlâ bazı çevrelerde reddedilebiliyor ya da küçümsenebiliyor. Bu red — yalnızca toplumsal normlardan değil — bilim dışı bazı ön kabullerden ve daha önce yapılan sınırlı araştırmalardan kaynaklanıyor. ([Vikipedi][7])
Bazıları, biseksüelliği “etap / geçiş dönemi” sayarken; bazıları, biseksüel erkek olduğu iddia edilen bireyleri “aslında gay” veya “aslında düz” görmek istiyor. Bu yaklaşım, hem bilimsel hem etik olarak problemli. Çünkü modern araştırmalar biseksüelliğin sabit, bireyce tanımlanan bir yönelim olabileceğini, farklı zamanlarda bile değişkenlik gösterebileceğini ortaya koyuyor. ([Identiversity][6])
Dolayısıyla reddetmek; hem bireyin deneyimini görmezden gelmek hem de bilimsel verilerin ışığını kapatmak demek.
Sonuç: “Bilimsel mi?” Sorusuna Dürüst Cevap
Biseksüellik — evet — bilimsel verilerle desteklenen, doğuştan gelen ya da gelişim sürecinin çoklu faktörleriyle şekillenen, bireyin doğasında yer alabilen bir gerçekliktir. Genetik, biyoloji, hormonlar, psikoloji, çevre… tüm bunların ötesinde, en güçlü kanıt: bireylerin deneyimleri.
Cinsel yönelim — yalnızca hetero ya da homo olarak değil — geniş bir spektrumda yer alabilir ve biseksüellik bu spektrumun önemli bir parçasıdır. Kendini biseksüel olarak tanımlayan insanların varlığı, onların ilişkileri, duyguları ve kimlikleri — tümü bu yönelimin bilimsel ve toplumsal geçerliliğini destekliyor.
Siz ne düşünüyorsunuz? Biseksüellik hakkındaki en büyük sorularınız neler? Bu konuda hangi varsayımların yeniden düşünülmesi gerektiğini düşünüyorsunuz? Yorumlarınızla bu sohbeti birlikte zenginleştirelim…
[1]: “Biseksüel Ne Demek? Biseksüellik Hakkında Bilinmesi Gerekenler”
[2]: “Biyoloji ve cinsel yönelim – Vikipedi”
[3]: “The biological basis of sexual orientation: How hormonal, genetic, and …”
[4]: “Bisexuality”
[5]: “Robust evidence for bisexual orientation among men – JSTOR”
[6]: “Sexuality research | Bisexuality | Lisa Diamond | Identiversity”
[7]: “Biphobia”